آران و بیدگل نیوز - فهیمه مسیبی: آنچه می‌آید سخنان فروشندگان شهر، بی کم و کاست و با طرز بیان خاص خودشان است بی دخل و تصرفی!

بالای ده سال است برادرم به این کار مشغول است. من هم شغل برادرم را ادامه دادم. درآمدش خوب است.
-مگر چند سال است که در آران و بیدگل، دخانیاتی‌ها به صورت رسمی مغازه دارند؟
بالای ده سال.
-چقدر تحصیلات دارید؟
فوق دیپلم.
-چه رشته‌ای؟
مهندسی عمران.
-چه جالب! یک مهندس عمران دخانیاتی!؟ دوست داشتید الان یک مهندس عمران بودید؟
نه اصلا دوست نداشتم. از همین شغل راضی‌ام!
-حتی اگر شغلتان از دید جامعه‌ی پزشکی به بدن انسان‌ها ضرر برساند باز هم راضی هستید؟
خرید سیگار اختیاری‌ست. ما که به‌زور به مردم سیگار نمی‌فروشیم. آن‌ها خودشان با رغبت می‌خرند.
-مشتری‌هایتان بیشتر چه موادی مصرف می‌کنند؟
سیگار
-در بین‌ جوان‌های امروز، مصرف سیگار بیشتر است یا قلیان؟
نسبت به سال‌های گذشته، مصرف سیگار خیلی بیشتر از قلیان شده است.
-به نظر شما علت خرید بی‌رویه این نوع مواد چیست؟
هرکس به‌منظور خاصی سیگار می کشد. سیگار، نوعی خالی‌شدن است. مثلا من خودم وقتی عصبانی می‌شوم تا سیگار نکشم آرام نمی‌شوم. حالا اگر تلقین هم هست ولی فعلا که اینجوری هستم.
-واقعا فکرمی‌کنید سیگار باخودش آرامش می‌آورد؟
همه‌ی سیگاری‌ها می‌گویند آرامش می‌آورد! من از دکتر هم پرسیدم، گفت: یک سر سوزن هم باشد روی مغز اثر می‌گذارد.
-سیگارهای موجود به صورت استاندارد تهیه می‌شوند؟
اتفاقاً برعکس! همه‌ی سیگارهای امروزی آشغال است. اگر از سیگاری‌ها بپرسی سیگار \"وینستون\" ده سال پیش با الان چه فرقی دارد؟ می‌گوید: فرقش از زمین تا آسمان است. ده سال پیش سیگار \"وینستون\" را باز می‌کردی بوی عطرش در تمام فضای خانه می‌پیچید ولی الان بوی بدش از ده متری، دیگران را اذیت می‌کند.
-به نظر شما تعداد مغازه‎های دخانیاتی در شهر ما، خیلی زیاد نیست؟
بله! تعداد دخانیاتی‌ها در آران و بیدگل، خیلی زیاد است.
-نظر شما راجع به این موضوع چیست؟
خوب که نیست ولی کاری نمی‌شود کرد!
-آیا مردم شهر ما تا این اندازه به مواد مخدر نیازمند هستند؟
تا جایی که من می‌دانم در شهر ما، نزدیک 30 عدد جواز سیگارفروشی داریم و جالب است که همه‌ی آن‌ها هم فروش دارند.
-جواز دخانیاتی ها از طرف کجا صادر می‌شود؟
دقیق نمی‌دانم.
-این‌همه در رادیو و تلویزیون برنامه می‌سازند و جوان‌ها را توصیه می‌کنند که مصرف نکنید اثری هم دارد؟
هیچ هیچ اثری ندارد. جوان‌ها سیگار بکشند از این‌که قلیان بکشند خیلی بهتر است. دکتر به من گفت: برو سیگار بکش قلیان نکش!
-مردم برای سیگار و قلیان، راحت پول می‌دهند؟
خیلی راحت! آدم سیگاری اگر نان شب هم نداشته باشد پول برای سیگار می‌دهد. شاید وسعش نرسد سیگار 4000 تومانی بخرد، به جای آن سیگار 1500 تومانی می‌خرد ولی ترک نمی‌کند.
-سن خرید سیگار با قبلا تفاوتی هم دارد؟
بله! سن سیگارخریدن خیلی کمتر شده است. من مشتری 13 – 14 ساله هم دارم. بچه های کم سن و سال می آیند اینجا، از ما سیگار می‌خرند همین‌جا روشن می‌کنند بعد سوار موتور می‌شوند و می روند والله ما خودمان تعجب می‌کنیم.
-آیا در کنار اجناس معمولی مغازه‌های دخانیاتی، مواد مخدر دیگر هم به‌صورت زیرمیزی ردوبدل می‌شود؟
در این شهر، امکان ندارد. خدا شاهد است من تا حالا نشنیده‌ام در مغازه‌ی همکارانم مواد مخدر فروخته شده باشد!
-شاید این سوالم کلیشه‌ای باشد ولی پیامی هم برای جوان‌ها دارید؟ البته مسلم است پیام شما این است که بیایند سیگار بیشتری از شما بخرند تا نان زن و بچه‌ی شما تأمین شود!
(می‌خندد) سیگار و قلیان نکشند که بهتر است ولی کسی گوش به حرف نمی‌دهد.
 (در همین حین، خانمی وارد مغازه شد و یک بسته سیگار خرید.)
بعد از رفتن او، فروشنده گفت: می خواستم به همین نکته اشاره کنم که این روزها، خانم‌ها خیلی راحت می‌آیند اینجا، هم برای خودشان هم برای شوهرانشان سیگار می‌خرند! البته مشتری‌های مونث مغازه ی من، بیشتر دانشجوها هستند.)


گزارش دوم

-چند سال است دخانیاتی هستید؟
پنج سال
-تحصیلات؟
دیپلم
-قبلا چه شغلی داشتید؟
لوازم خانگی می‌فروختم.
-از این شغل راضی‌تر هستید یا شغل قبلی؟
مسلم است که از شغل قبلی‌ام. اصلا از شغلی که دارم راضی نیستم.
-چطور درگیر این شغل شدید؟
خیلی تصادفی. من اهل شهر شما نیستم. اول خواستم ساندویچی بزنم گفتند: خوب نیست. یکی پیشنهاد این شغل را داد گفت: درآمدش خوب است.
-مجوز دخانیاتی‌ها از کجا صادر می‌شود؟
از صنف
-کدام صنف؟
درواقع صنفی به نام دخانیات وجود ندارد جواز ما به اسم خواربارفروشی صادر می‌شود.
-نظر شما درمورد تعداد دخانیاتی‌های شهرستان آران و بیدگل چیست؟
من دوازدهمین نفری بودم که در شهر شما دخانیاتی زدم و با زیادشدن تعداد آن، مخالفت شدید داشتم. شهری به بزرگی کاشان،  16 دخانیاتی دارد ولی شهرستان آران و بیدگل، دارای 38 مرکز پخش دخانیات است.
یکی نیست بپرسد: چه کسانی این‌همه جواز دخانیاتی را برای شهرستان صادر کرده‌اند؟ من بارها این سوال را از صنف پرسیده‌ام. جوابشان ساده است: تو فقط به ما پول بده هرکاری دلت می‌خواهد بکن! حق هم دارند. برای صدور هر جواز، پنج میلیون تومان می گیرند. پول کمی نیست. با این پول‌ها، جیب چه کسانی رونق می‌گیرد؟
-مگر نظارتی وجود ندارد؟
مدتی قبل بازرسی اصفهان به صنف اعلام کرد: از آران بیدگل شکایت زیاد است. چرا انقدر جواز دخانیات صادر می‌شود؟
صنف، قانون جالبی وضع کرد. بدین‌صورت که: هر دخانیاتی که قصد جمع کردن مغازه‌اش را دارد، باید جوازش را به متقاضی جدید تحویل دهد. یعنی درواقع هیچ جوازی باطل نمی‌شود بلکه از شخصی به شخص دیگر منتقل می‌گردد.
-اعتراض شما به صنف به علت زیادشدن رقبایت بود یا دلت به حال جوان‌ها می‌سوخت؟ چون همکارانتان می‌گویند: همه‌ی دخانیاتی‌های این شهر فروش خوبی دارند. پس وقتی تقاضا هست چرا عرضه نباشد؟
هرکس این حرف را زده دروغ گفته است. فقط دوسه دخانیاتی در آران و بیدگل هستند که کارشان رونق دارد، چون عمده فروش قدیمی هستند. بقیه علّافند. درواقع شغلی مزخرف‌تر از این کار، وجود ندارد. یک فروشنده‌ی دخانیات، با کسانی مواجه است که همه مشکل دارند. اگر به مردم بگویی: در مصرف سیگار و قلیان زیاده‌روی نکنید، فورا سفره‌ی دلشان را برایت بازمی‌کنند.
-پس تا حالا شده به مشتری‌ها توصیه کنید کمتر سیگار یا قلیان بکشند؟
بسیار پیش آمده که نصیحتشان کرده‌ام دست از این کار بردارند.
-اثر هم داشته؟
بله! نتیجه ی عکس. قهر کرده‌اند و رفته‌اند. بعد از مدتی در مغازه‌ی همکارانم آنها را مشغول خرید دیده‌ام.
-معمولا مشتری‌هایتان در چه رده‌ی سنی هستند؟
بیست تا سی سال
-جوان‌تر هم دارید؟
دارم ولی به آن ها سیگار نمی‌فروشم. بعضی وقت‌ها بچه های 12 – 13 ساله می‌آیند می‌گویند: برای پدرم سیگار می‌خواهم می‌گویم: برو به پدرت بگو خودش بیاید سیگار بخرد!
-آیا در دخانیاتی‌ها، مواد مخدر هم خرید و فروش می‌شود؟
نه در همه، بلکه فقط یکی دوتا هستند که دست به این کار می‌زنند.
-ولی همکارانتان می‌گویند چنین اتفاقی محال است.
وقتی کاری درآمدزا باشد مگر آدم دیوانه است انجامش ندهد؟
امکان ندارد مواد مخدر رد و بدل نشود.
-آیا در آمار مصرف انواع دخانیات، نسبت به سال‌های قبل، تغییری هم مشاهده می‌شود؟
به‌دلیل تبلیغات بیش‌ازحد رادیو و تلویزیون، مصرف قلیان بسیار کمتر شده، درعوض همه رو به سیگار آورده‌اند که به خیال خودشان، مثلا ضررش کمتر است.
سوال‌های ما تمام شد اگر حرف نگفته‌ای دارید بفرمایید؟
از طرف شرکت جنگل‌بانی می‌آیند اینجا می‌پرسند: زغال جنگلی دارید یا خیر؟ می گویم: اگر فروش زغال جنگلی در آران و بیدگل جرم است چرا در تمام سوپرمارکت های کاشان، تا سقف روی هم چیده شده است؟
-جواب چیست؟
می‌گویند: مگر امکان دارد؟ آدرس بیست - سی مغازه را به ایشان داده‌ام ولی اوضاع هیچ تغییری نکرده است. آخر سر بهانه می‌آورند که: نظارت آنجا دست ما نیست.
خیلی جالب است درخت‌های یک جنگل‌بانی را می‌دزدند اما در یک شهر حق فروش زغال آن را داشته باشند و در شهر کناریش، خرید و فروش آن جرم محسوب شود.
از آن طرف هرچه به جوان‌ها می‌گویم: این درخت ها حیفند. آن‌ها را از ریشه درنیاورید. جواب می‌دهند: ما درخت‌های خشک را می‌کَنیم. فوت و فن کار را هم بلد شده‌اند. با ماشین می‌زنند به درخت بینوا و رهایش می‌کنند به حال خودش، بعد از مدتی می‌آیند سراغ درختی که خشک شده و برای کندن و تبدیل به زغال آماده است.
-پیامتان به مسئولین شهر چیست؟
دخانیات نمی‌کُشد ولی این گرد و غبار شهر شما آدم را به کشتن می‌دهد. علتش هم، تولید زغال جنگلی است. کسانی هستند که 100 میلیون جریمه‌شان کرده‌اند ولی عین خیالش نیست چون از فروش زغال جنگلی، یک میلیارد سود برده‌اند.
تمام این بار را می‌برند کرج و تراول تحویل می‌گیرند بدون اینکه به این جنایتی که علیه طبیعت می‌شود، هیچ نظارتی وجود داشته باشد.
و حرف آخر:
بنده بسیار خوشحال شدم که پرتال خبری شهرستان، این شغل را زیر سوال ببرد.
خداکند با این دست گزارش‌ها، وضع از این که هست بدتر نشود.